Łukasz Gołaszewski
Spory o dziesięciny. Świeccy i duchowni w Knyszynie na przełomie XVI i XVII wieku
Warszawa 2016
sugerowana cena detaliczna: 33 zł
ISBN: 978-83-938107-6-5 | stron: 252 | oprawa: miękka
Kolejni proboszczowie parafii knyszyńskiej nie mieli łatwego zadania. Głównym źródłem utrzymania kościoła i służby kościelnej była nadana przed laty dziesięcina. Stale powracał jednak problem: w jakiej formie ją składać? To z kolei wywoływało spory prawne między proboszczami i mieszkańcami.
Prześledzenie historii tych kontrowersji pozwala przyjrzeć się funkcjonowaniu prawa i sądownictwa Rzeczypospolitej z punktu widzenia członków miejskiej społeczności. Dzięki drobiazgowym analizom archiwalnych danych widać na konkretnych przykładach, jak w kolejnych wiekach wyglądały sytuacja ekonomiczna miasta i plebanii, a także łączące je stosunki. Można też poznać historię ulubionego miasta króla Zygmunta Augusta, które z czasem stopniowo podupadało. Analizy te ukazują także wpływ na tę społeczność potopu szwedzkiego, wojny północnej i innych klęsk.
Książka może być więc inspirującą zachętą do spojrzenia na historię z perspektywy miasteczka na pograniczu Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Przede wszystkim jednak praca ta jest istotnym wkładem do dziejów prawa i przyczynkiem do badania stosunków między świeckimi i duchowieństwem w dawnej Rzeczypospolitej.
Spis treści
Wykaz skrótów 9
Wprowadzenie 11
Rozdział I
Dzieje dziesięciny w Polsce w średniowieczu i nowożytności 17
Rozdział II
Dzieje parafii i sporów o dziesięciny 55
Rozdział III
Przesłanki i mechanizmy konfliktów o dziesięciny w Knyszynie 91
Rozdział IV
Mieszczanie knyszyńscy i ich sytuacja ekonomiczna 149
Podsumowanie 221
Źródła i bibliografia 225
Streszczenie 239
Summary 245